Alienacja rodzicielska – co to jest, jak ją rozpoznać i co zrobić?
Alienacja rodzicielska to zjawisko, w którym jeden z rodziców – najczęściej w trakcie lub po rozwodzie – wpływa na dziecko w taki sposób, że zaczyna ono odrzucać drugiego rodzica bez obiektywnej przyczyny. Jest to forma przemocy emocjonalnej, która zaburza rozwój dziecka i relacje rodzinne oraz może wymagać interwencji sądu rodzinnego.
Na czym polega alienacja rodzicielska?
Alienacja pojawia się, gdy jeden z rodziców:
- utrudnia lub uniemożliwia kontakty dziecka z drugim rodzicem,
- manipuluje dzieckiem lub oczernia drugiego rodzica,
- wzbudza w dziecku lęk, poczucie zagrożenia lub winy w związku z kontaktami,
- kontroluje rozmowy telefoniczne i wiadomości,
- łamie lub ignoruje postanowienia sądu dotyczące kontaktów,
- przekazuje nieprawdziwe informacje o drugim rodzicu.
W efekcie dziecko zaczyna odrzucać rodzica, z którym wcześniej miało dobrą relację, przyjmując postawę lękową, wrogą lub obojętną.
Skutki alienacji rodzicielskiej
Skutki dla dziecka:
- zaburzenia emocjonalne i problemy w relacjach,
- zaniżona samoocena, poczucie winy i lęk,
- trudności szkolne, problemy z koncentracją,
- wycofanie, agresja lub zachowania ryzykowne,
- trwałe zerwanie więzi z rodzicem.
Skutki dla rodzica:
- utrata kontaktu z dzieckiem,
- narastające konflikty rodzinne i poczucie krzywdy,
- bezradność i brak wpływu na sytuację,
- konieczność prowadzenia postępowań sądowych.
Alienacja rodzicielska a prawo – jakie działania można podjąć?
Polskie prawo rodzinne przewiduje instrumenty ochrony przed alienacją, w tym:
1. Wniosek o egzekucję kontaktów
Gdy drugi rodzic nie przestrzega ustalonych kontaktów, można wnieść o:
- zagrożenie nakazaniem zapłaty za każde naruszenie,
- nałożenie obowiązku zapłaty (egzekucja kontaktów).
2. Wniosek o zmianę kontaktów lub miejsca zamieszkania dziecka
W razie poważnych naruszeń dobra dziecka sąd może:
- zmienić sposób realizacji kontaktów,
- rozszerzyć kontakty drugiego rodzica,
- ustanowić miejsce zamieszkania dziecka przy rodzicu dotychczas alienowanym.
3. Ograniczenie władzy rodzicielskiej
W przypadku rażącej alienacji sąd może ograniczyć lub pozbawić władzy rodzicielskiej rodzica stosującego przemoc emocjonalną wobec dziecka.
4. Opinia biegłego psychologa lub RODK
W sprawach o alienację sąd często zleca opinię specjalistyczną, która ocenia:
- relacje dziecka z każdym z rodziców,
- występowanie manipulacji lub presji,
- czy dobro dziecka jest zagrożone.
Jak udowodnić alienację rodzicielską?
Ważne dowody to m.in.:
- wiadomości SMS, e-maile, komunikatory,
- nagrania z wymiany dziecka,
- notatki z poradni psychologicznych i szkół,
- opinie biegłych,
- zeznania świadków,
- dokumentacja naruszeń postanowień sądu.
Czy alienację można zatrzymać?
Tak. Im szybciej zostaną podjęte działania, tym większa szansa na ochronę relacji dziecka z rodzicem. Pomocne mogą być:
- zabezpieczenie kontaktów,
- egzekucja kontaktów,
- terapia rodzinna lub indywidualna,
- mediacja rodzicielska,
- zmiana wcześniejszych postanowień sądu.
Jak mogę pomóc?
Jako adwokat reprezentuję rodziców w sprawach dotyczących alienacji rodzicielskiej, zapewniając wsparcie na każdym etapie postępowania. Pomagam w:
- zabezpieczeniu kontaktów,
- egzekucji kontaktów,
- postępowaniach dotyczących władzy rodzicielskiej,
- sprawach o miejsce zamieszkania dziecka,
- przygotowaniu dowodów w sprawach o alienację,
- współpracy z psychologami i instytucjami wspierającymi rodzinę.
Jeżeli podejrzewasz, że drugi rodzic stosuje wobec Ciebie alienację – działaj szybko. Każdy miesiąc zwłoki pogłębia dystans między Tobą a dzieckiem.